Në vitet e fundit, incidentet me turbulencat më të forta janë shtuar ndjeshëm në të gjithë botën – dhe ekspertët paralajmërojnë: po hyjmë në një epokë të re të fluturimeve më të pasigurta.
Sipas një raporti të Universitetit të Reading në Mbretërinë e Bashkuar, turbulencat e forta në zonat transatlantike janë shtuar me mbi 55% që nga viti 1979. Lloji më i rrezikshëm? Ajo që pilotët e quajnë “turbulencë e pastër” (clear-air turbulence), pa re, pa stuhi, e papritur dhe e padukshme.
Ky fenomen ndodh zakonisht në lartësi të mëdha, mbi 9.000 metra, ku fluturojnë avionët komercialë. Shkaku kryesor? Ndryshimet klimatike.
Ndryshimi i klimës dhe Turbulencat: “fajtori i heshtur” i qiellit të trazuar
Me rritjen e temperaturave globale, rrymat e fuqishme ajrore që përshkojnë atmosferën (jet streams) po bëhen më të paqëndrueshme. Kjo bën që ajri i ftohtë dhe ai i ngrohtë të përplasen më shpesh, duke krijuar zona të fuqishme turbulence që nuk mund të zbulohen as nga radarët.
Profesori Paul Williams, një nga studiuesit kryesorë në fushën e atmosferës, paralajmëron:
“Nëse emetimet e karbonit vazhdojnë në këtë ritëm, në 30 vitet e ardhshme do të shohim trefishimin e turbulencave të rënda në fluturime.”
Çfarë do të thotë kjo për pasagjerët?
- Rritje e rrezikut për lëndime – më shumë raste me pasagjerë të lënduar për shkak të mosvënies së rripit të sigurimit.
- Vonesa dhe devijime – pilotët do të detyrohen të shmangin rrugë të caktuara, duke rritur kohën dhe karburantin.
- Kosto më të larta për linjat ajrore, që do të kalohen natyrisht tek biletat e udhëtarëve.
Çfarë mund të bëni për t’u mbrojtur?
- Mbani gjithmonë rripin e sigurimit të lidhur, edhe kur tabela është e fikur.
- Zgjidhni vendet afër krahëve të avionit – aty ndihen më pak dridhjet.
- Evito fluturimet pasditeve verore, kur ajri është më i ngrohtë dhe më i trazuar.
- Informohuni për raportet e motit përpara udhëtimit.
Turbulencat: Avionë të mençur apo udhëtime më të egra?
Lajmi i mirë është se teknologjia po avancon. Kompani si Boeing dhe Airbus po punojnë për sistemë të reja të zbulimit të turbulencës në kohë reale. Por derisa ato të bëhen standard, pasagjerët duhet të përgatiten për një realitet të ri: fluturimet nuk do të jenë më të qeta si dikur.
Në vend që të pyesim “a do ketë turbulenca?”, ndoshta duhet të fillojmë të pyesim “sa të forta do jenë?”
Pra, herën tjetër kur të hipni në avion dhe tabela e rripit të sigurimit të ndizet, mos e neglizhoni. Ajo dridhje e vogël që dikur ishte pjesë e zakonshme e udhëtimit, sot mund të jetë paralajmërim për një episod shumë më të rrezikshëm. Turbulencat nuk janë më thjesht shqetësime momentale, janë pasojë direkte e ndryshimeve të thella klimatike që po transformojnë mënyrën se si fluturojmë. Avionët do të përballen gjithnjë e më shumë me qiell të trazuar, pilotët me vendime të vështira, dhe pasagjerët me sfida që dikur konsideroheshin të rralla. Në këtë realitet të ri ajror, siguria nuk varet vetëm nga teknologjia, por edhe nga ndërgjegjësimi, përgatitja dhe vendosmëria jonë për të marrë seriozisht sinjalet që na jep natyra.
Ndërsa turbulencat rriten në intensitet dhe frekuencë, çdo udhëtim ajror bëhet një kujtesë e heshtur – por gjithnjë e më tronditëse, se qetësia në qiell nuk është më e garantuar. Nuk mjafton më vetëm të mbështetemi tek pilotët dhe teknologjia për siguri; duhet të kuptojmë se ky është sinjali më i qartë se kriza klimatike nuk është më një koncept abstrakt, ajo është mbi kokat tona, në çdo fluturim, në çdo rrugë ajrore. Dhe nëse nuk veprojmë me urgjencë për ta ndalur këtë ndryshim, atëherë turbulencat e nesërme nuk do të jenë vetëm më të forta, por edhe më të shpeshta, më të paparashikueshme dhe më të rrezikshme për të gjithë.
Lexo edhe: Turbulencat – Frika dhe Faktet. Si t’i Parashikoni Turbulencat Para se të Fluturoni.
